Vakkas Demir

SGK Başmüfettişi

7538 SAYILI KANUNLA İKİNCİ YÜKSEK LİSANS/DOKTORA YAPAN POLİS/ASKERİ MEMUR ÇOCUKLARINA AYLIK ALMA HAKKI VERİLDİ

I- GİRİŞ

15.01.2025 tarihli ve 7538 sayılı Kanun 15.01.2025 tarihli ve 32783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu kanunla birlikte, 5510 sayılı Kanunun 4. maddesi 4. fıkrası kapsamında 4/1-c sigortalısı sayılan askeri/polis öğrencilerinin yetim aylıklarının kesilmemesi sağlanmış ve erkek çocuklara 2. bir yüksek öğretimde geçen süreler ile doktora veya ikinci defa yapılan master veyahut lisans üstü uzmanlık öğreniminde geçen sürelerde aylık bağlanmasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

Bu makale çalışmamızda, SGK’nın 07.02.2025 tarihli ve 2025/4 sayılı genelgesinden ve 2019/18 sayılı genelgesinden faydalanarak yeni gelen bu değişiklikler hakkında açıklamada bulunacağız.

II- 7538 SAYILI KANUNDAN GELEN YENİ UYGULAMALAR

Bilindiği üzere, 5434 sayılı Kanunun mülga 99 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; “Vazife malullüğü aylığı alanların, varsa, harp malullüğü zammı ile Harp Okulu öğrencilerinden yetim aylığı alanların bu aylıkları kesilmez.” hükmü ile 5510 sayılı Kanunun geçici 18 inci maddesine 19/6/2010 tarihli ve 27616 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 16/6/2010 tarihli ve 5997 sayılı Kanunun 1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe giren 11 inci maddesi ile eklenen ikinci fıkrasındaki; "Polis Akademisinde öğrenim görmekte olan öğrencilerin yetim aylıkları bu öğrenimleri süresince kesilmeksizin ödenmeye devam edilir." hükmü uyarınca söz konusu okullarda öğrenim görmekte olan yetimlerin aylıkları kesilmemekte idi.

7538 sayılı Kanunun yayımı tarihinde (15.01.2025) yürürlüğe giren 13 üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinin beşinci fıkrasının son cümlesi; “Ancak, bu Kanunun 4 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilenlerden öğrenci olanların sigortalı sayılmaları, yetim aylıklarının bağlanmamasını veya bağlanan yetim aylıklarının kesilmesini gerektirmez.” şeklinde değiştirilmiş ve fıkraya; “Bu madde kapsamında aylık alan ya da hükmün yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylığa hak kazanacak erkek çocuklar için 5434 sayılı Kanunun mülga 74 üncü maddesinin altıncı fıkrası hükümleri uygulanmaz. Bu fıkranın ikinci ve üçüncü cümlesi hükümleri bu Kanunun geçici 18 inci maddesi kapsamındaki yetimler hakkında da ilgisine göre uygulanır.” cümleleri eklenmiştir.

Buna göre, yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiği 15/1/2025 tarihini takip eden aybaşından itibaren, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (d), (e) ve (f) betlerinde sayılan;

A- Harp okulları ile fakülte ve yüksek okullarda, Milli Savunma Bakanlığı hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken askerî öğrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek okulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan adayların,

B- Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile polis nasbedilmek üzere Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adayların,

C- Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okumaya devam edenler ile subay ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adayların,

Yetim aylıkları bağlanacak veya yetim aylığı almakta iken söz konusu okullarda öğrenci olanların aylıkları ödenmeye devam edilecektir.

15.01.2025’ten önce yetim aylığı bağlanmayan veya kesilen ancak 7538 sayılı Kanun ile birlikte aylık almaya hak kazananlara SGK’ya başvuruda bulunmaları halinde aylık bağlanacaktır. Talepte bulunulsa dahi, bu durumdaki kişilere 1/2/2025 öncesi bir dönem için herhangi bir ödeme yapılmayacaktır.

7538 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinin beşinci fıkrasına; “Bu madde kapsamında aylık alan ya da hükmün yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylığa hak kazanacak erkek çocuklar için 5434 sayılı Kanunun mülga 74 üncü maddesinin altıncı fıkrası hükümleri uygulanmaz. Bu fıkranın ikinci ve üçüncü cümlesi hükümleri bu Kanunun geçici 18 inci maddesi kapsamındaki yetimler hakkında da ilgisine göre uygulanır.” hükmü getirilmiştir. Bu hüküm uyarınca, 15/1/2025 tarihine kadar bir yükseköğrenimin bitirilmesinden sonra ikinci bir yüksek öğrenime devam edilmesi halinde aylık ödenmeyecek, buna karşılık 1/2/2025 tarihinden itibaren ikinci yüksek öğrenim süreleri ile doktora öğrenim sürelerine yetim aylığı ödenecektir.

7538 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ile 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinin beşinci fıkrasına eklenen hükme göre, lisans programından mezun olan öğrenciler “bütünleşik doktora” programına göre yüksek lisans ve doktora programını bir arada yürütebilecekleri için, bu şekilde öğrenim gören öğrencilerin 15/1/2025 tarihine kadar yüksek lisans programına denk gelen en çok 6 dönem (3 yıl) süreyle aylıkları ödenecek, 15/1/2025 tarihinden sonra ise bütünleşik doktora programı süresinin tamamında aylıkları ödenecektir.

III- SONUÇ

5510 sayılı Kanunda harp okulu ve polis akademisinde okuyan öğrenciler ile astsubay meslek yüksekokulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar, polis nasbedilmek üzere polis meslek eğitim merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, jandarma ve sahil güvenlik akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda subay ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar öğrenim gördükleri sürede yetim aylığı alabilmektedirler. Ancak, 5454 sayılı kanuna tabi iştirakçilerin çocukları sadece polis akademisinde ve harp okullarında okuduklarında yetim aylıkları alabilmekteydiler.

7538 sayılı Kanunla gelen değişiklikle, 5454 sayılı kanuna tabi iştirakçilerin çocukları polis akademisi ve harp okulu dışındaki üst paragrafta yer alan askeri/polis okullarında okuduklarında yetim aylıkları kesilmeyecektir.

Ayrıca, 5510 sayılı Kanun kapsamındaki öğrenciler, anılan kanunun 34. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca, yüksek öğretim kurumlarında öğrenim görülmesi halinde 25 yaşına kadar hak sahiplerine lisans, yüksek lisans ve doktora öğrenimi veya ikinci yüksek öğretim ayrımı yapılmaksızın yetim aylığını ödenmektedir. Ancak, 5434 sayılı Kanun, yükseköğretim kriterini yalnızca ilk lisans ve yüksek lisans programları ile sınırlı tuttuğundan ikinci üniversite veya yüksek lisans kaydı durumunda yetim aylıkları ödenmiyordu. 7538 sayılı kanunla, norm ve standart birliğinin sağlanması adına 5434 sayılı kanun kapsamında aylık bağlanan yetimlere (01.10.2008 öncesi memur olanların çocuklarına) ikinci lisans ve yüksek lisans kayıtlarında da yaş şartı da dikkate alınarak yetim aylığı bağlanması imkanı getirilmiştir.