Çok Tehlikeli İşyerlerinde Ölümlü İş Kazası Olmadığı Taktirde                                    
                                       Sigorta Prim Teşviki Uygulanacaktır.  

            I- GİRİŞ:  

Bilindiği gibi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Ek-4. maddesine göre, çok tehlikeli sınıfta yer alıp ondan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde işsizlik sigorta prim teşviki uygulanacaktır.

Çok vahim sonuçlar doğuran iş kazalarının önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla yapılmış olan bu düzenlemeye göre, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre çok tehlikeli sınıfta yer alan ve iş kazasının meydana gelmediği işyerlerindeki işverenlere sigorta prim teşviki uygulanacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun İş Kazaları İstatistiki raporuna göre, 2022 yılında meydana gelen toplam 589.271 iş kazasında 1.520 işçi, 2023 yılında meydana gelen 589.258 iş kazasında toplam 1936 işçi hayatını kaybetmiştir.

II- Sigorta Prim Teşvikinden Yararlanacak İşyerleri ve Gerekli Şartlar:

            4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanun’un Ek: 4. Maddeye göre çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine getirilen işsizlik sigortası prim teşvikinden (indiriminden) yararlanabilmek için belirlenmiş olan üç ayrı şart bulunmaktadır. Buna göre;

1- İşyerinin, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 9. maddesi kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri olması,
           
            2-Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde her ay toplamda ondan fazla sigortalı işçinin çalışmış olması,

            3- İşyerinde Son 3 yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelmemiş olması,

            Gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen şartları taşıyan işyerlerinde, üçüncü seneyi takip eden takvim yılından gereçli olmak üzere ve  üç yıl süreyle çalışan işçilerin işsizlik sigortası primi işveren payı olan % 2 yerine, % 1 olarak ödenecektir. Bunun için işverenlerin SGK’ya başvuru yapmaları gerekmemektedir. SGK’nın alt yapısı üzerinden otomatik olarak kontrolleri yapılmakta ve bu şartları taşıyan işyerlerine bu teşviki tanımlamaktadır.

Bu prim teşviki devam ederken, işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelmesi hâlinde takip eden aydan itibaren bu teşvik uygulamasına son verilecektir. İşverenler bu fıkrada öngörülen yukarıda yazılı bulunan şartları tekrar sağlamaları ve SGK’ya talepte bulunmaları halinde bu teşvikten yeniden yararlanmaya başlayacaktır.     

III- İşyerinde Çalışan Sayısının Belirlenmesi:

Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde çalışan işçinin tespitinde, Türkiye genelinde birden fazla tescilli çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri bulunan işverenlerin 5510 sayılı Sosyal   Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 4. maddesini (a) bendi kapsamında hizmet akdiyle çalıştırılan toplam işçi sayısı dikkate alınacaktır.

IV- İşsizlik Sigortası Prim Teşviki Uygulanacak İşyerleri:

Bu düzenlemenin yürürlüğe girmiş olduğu 04.04.2015 tarihinde faaliyet bulunan ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan ve Türkiye genelindeki işyerlerinde ondan fazla işçinin çalıştığı ve üç yıl içinde ölümlü veya iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelmediği işyerlerinde, işsizlik sigortası prim teşviki- indimdi uygulanacak ve işçilerin sigorta primine esas kazancıları üzerinden 3 yıl süreyle işverenin işsizlik sigortası prim payı olan % 2 yerine  % 1 olarak ödenecektir.

V- İşsizlik Sigortası Prim Teşvikinden Yasaklanacak Olanlar:

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek-4. maddesine göre işsizlik sigortası primi teşvikinden yararlanan işverenler, bu yararlanma devam ederken işyerinde meydana gelen ve ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazalarını bildirmeyenler, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren yararlandıkları primleri yasal faizi ile geri ödeyecek ve bu teşvikten beş yıl süre ile yasaklanacaktır.

Ölümlü iş kazalarını bildirmemelerinden dolayı haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde, şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında yasaklama kararı verilecektir.  

VI- Sonuç Olarak:

4447 sayılı Kanun’un Ek-4. maddesine göre, çok tehlikeli sınıfta yer alıp ondan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde işsizlik sigorta prim teşviki uygulanacaktır

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan ve Türkiye genelindeki işyerlerinde ondan fazla işçinin çalıştığı ve üç yılda ölümlü veya iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelmediği işyerlerinde, işsizlik sigortası prim teşviki- indirimi uygulanacak ve işçilerin sigorta primine esas kazançları üzerinden 3 yıl süreyle işverenin işsizlik sigortası prim payı olan % 2 yerine % 1 olarak ödenecektir.

Bilindiği gibi, Türkiye’de son yıllarda meydana gelen iş kazalarında çok büyük artışların olduğu ve bunun önlenmesi gerektiği her kesimin ortak görüşü ve temennisi olduğu bir gerçektir. Ancak iş kazalarının önlenmesinin tek yolu, işverenler tarafından gerekli tüm önlemlerin alınması, işçilerin bu konuda ciddi şekilde eğitilmesi ve işçilerin de çalışırken verilen iş güvenliği malzemelerini mutlaka kullanmaları ile iş kazalarının önlenmesi mümkün olabilecektir.

Çalışma yaşamı devam ettiği sürece, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını tamamen ortadan kaldırmak ve yok etmek elbette mümkün değildir. Ancak, Ülkemizde meydana gelen iş kazalarının % 80’inin, verilecek iş güvenliği eğitimleri ile ve alınacak çok basit önlemlerle önlenebileceği, herkes tarafından kabul edilen ortak bir görüştür.

İş kazalarını önlemeye çalışmak tüm işverenler için hem insani bir görev ve hem de yasal bir zorunluluktur. Bu insani ve yasal zorunluluğa tam uyulduğu takdirde, işçi de işveren de top yekûn Ülkemiz de kazançlı çıkacak ve mutlu olacaktır.

Çalışan işçilerin ölümüne yol açan ve herkesi derinden üzen iş kazalarının önlenmesi ve alınması gereken tüm tedbirlerin alınarak iş kazalarının asgari düzeye indirilmesi amacıyla, 6645 sayılı Kanun’un 25. maddesi ile yapılmış olan bu düzenlemenin, amacına uygun olarak iş kazalarını asgari düzeye indirmesini ve bu vesileyle istenen yararlı sonuçlar elde edilmesini diliyor ve temenni ediyorum. 

Ahmet Ağar 
Sosyal Güvenlik Müşaviri

Büklüm Sokak No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA

Tel: 0312- 4199369  Fax: 0312- 4199371

e-posta: [email protected]

Web : www.ahmetagar.com