400 Bin İşyeri, 01.01.2019 tarihinden İtibaren Zorunlu Olarak
                            Bireysel Emeklilik Sistemine Dâhil Olacaktır.

I- GİRİŞ:

 Bilindiği gibi, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) 01.01.2017 tarihinden itibaren uygulanmak üzere işyerinde çalışan sayısına göre kademeli olarak yürürlüğe girmişti. 6740 sayılı Kanunla, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunda yapılan düzenlemeyle, çalışanların otomatik olarak bir emeklilik planına dâhil edilmesi zorunluluğu getirilmiş ve buna ilişkin çıkarılan yönetmeliğe göre, Bakanlar Kurulu kararı ile 01.01.2017 tarihinden itibaren yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu kanun ve çıkarılan yeni yönetmelik hükümlerine göre, özel ve kamu sektöründe çalışanlardan, Türk vatandaşı olan ve 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanların Bireysel Emeklilik Sistemine işçi sayısına göre kademeli olarak dâhil edilmeleri zorunlu bulunmaktadır.

               Buna göre;

           A- 2017 ve 2018 Yıllarında 1000 ila 10 İşçinin Çalıştığı İşyerlerinde Bireysel Emeklilik Sistemine Kademeli Olarak Dahil Edilerek Uygulanmış ve Bu Uygulamaya Halen Devam Edilmektedir.

             B- 01.01.2019 tarihinden itibaren 5 ila 9 işçinin çalışacağı/çalıştığı işyerlerinde de, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) zorunlu olarak uygulanacaktır.

 II- Birden Fazla İşyeri Olan İşverenin Çalışan Sayısının Belirlenmesi:

            Birden fazla işyeri olan İşverenin çalışan sayısının belirlenmesinde, bütün işyerlerinde çalışanların toplamı göz önünde bulundurulacaktır. İşyerlerinin başka illerde olması bu durumu değiştirmeyecektir. İşyerlerinin başka illerde olması bu durumu değiştirmeyecektir.

 III- Bireysel Emeklilik Sistemi Kapsamına Zorunlu Olarak Dâhil Olanlar:

Türk vatandaşı olup, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre (SSK ve Emekli Sandığına tabi)  çalışanlardan;

a- İşverenin Yönetmelik kapsamına alınma tarihi itibariyle çalışmakta olan 45 yaşını doldurmamış kişileri,

 b- İşverenin kapsama alınmasından sonra bu işverene  bağlı olarak  işe başlayan ve işe başlama tarihinde 45 yaşını doldurmamış kişileri ve bu çalışanları istihdam eden işverenleri kapsar.

Ancak, 5510 sayılı Kanununun 5. maddesinin (g) bendi kapsamında yer alan ve ülkemiz ile sosyal güvenlik Sözleşmesi olmayan ülkelere götürülen Türk işçileri, otomatik katılım sistemi kapsamında bulunmamaktadır.

IV- İşçinin İşyerinin Değişmesi Halinde Yapılacak Uygulama:

Çalıştığı işyerinde emeklilik sözleşmesi bulunan işçinin  işyerinin değişmesi halinde, yeni işyerinde bir emeklilik planı varsa, işçinin birikimi ve sistemde kazandığı esas süre yeni işyerindeki emeklilik sözleşmesine aktarılacaktır. Yeni işyerinde emeklilik sistemi bulunmaması halinde, işçi talep ederse katkı payı ödemeye devam edecektir.   

V- Çalışanın Katkı Payının Hesaplanması ve Emeklilik Şirketine Aktarılması:

Yönetmelik kapsamında çalışanların ücretinden işveren tarafından prime esas kazancın %3’ü oranında çalışan katkı payı hesaplanır. Hesaplanan tutarın virgülden sonraki kısmı hesaplamada dikkate alınmaz.

VI- İşçinin Bu sistemden (BES) Cayma Hakkı ve Ara Verme Hakkı Bulunmaktadır:

Yapılan bu düzenleme çerçevesinde, kapsama giren işverenler, bir emeklilik şirketiyle anlaşıp 45 yaşın altındaki tüm çalışanlarını bir emeklilik planına dâhil etmekle yükümlüdür. Ancak işçi, işveren tarafından emeklilik planına dâhil edildiğine ilişkin bildirim yapıldığı tarihten itibaren iki ay içerisinde emeklilik sistemine dâhil olmamayı seçebilir. İşçi “CAYMA” hakkını kullanması durumunda, o tarihe kadar fona ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte, on iş günü içinde işçiye iade edilecektir.

Ayrıca, cayma hakkını kullanmayan işçi, bazı durumlarda katkı payı ödemesine ara verilmesini talep edebilir. Bu talep, talep tarihinden itibaren azami 3 aylık süre için yapılabilir. Bu sürenin bitiminden önce veya bitimini müteakip tekrar ara verme talebinde bulunması mümkündür. İşçinin ara verme talebini iletmesi üzerine işçiye ödenen ücretten katkı payı kesintisi yapılmaz.

            VII- Bireysel Emeklilik Sisteminde Emeklilik Şartları ve Devlet Katkısı:

 İşverenleri tarafından bu kapsamda otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen çalışanların emekli olmaya hak kazanmaları için sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamlamaları gerekiyor.

Çalışanlar tarafından ödenen katkı paylarına, mevcut bireysel emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak % 25 oranında Devlet katkısı teşviki verilecektir. Cayma süresi sonrasında sistemde devam etmeye karar veren çalışanlara, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na göre 1.000TL tutarında Devlet katkısı sağlanacaktır. Ayrıca, emeklilik halinde hesabındaki birikimi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında kalmayı tercih eden çalışana birikiminin % 5’i oranında ek Devlet katkısı teşviki verilecektir.

VIII- Devlet Katkısı Hak ediş Oranları:

- İlk 3 yıldan önce sistemden ayrılanlara % 0,
- 3-6 yıl sistemde kalanlara % 15,
- 6-10 yıl sistemde kalanlara %  35,
10 yılını emeklilik öncesi dolduranlara % 60,
- Sistemde en az 10 yıl bulunan ve 56 yaşını tamamlayanlar için yüzde 100 olacak.

 IX- BES ile ilgili İşverenlerin Yükümlülüğü ve Sorumlulukları:

1- İşverenler öncelikle, otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş, aşağıda yazılı bulunan en az bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadır. Buna göre, işverenlerin merkez ve/veya taşra birimleri adına emeklilik sözleşmesi imzalanmasına ilişkin olarak yetkili yöneticilerini belirlemesi de gerekmektedir.

2- Çalışan tarafından sisteme ödenecek katkı paylarının çalışanın ücretinden kesilerek emeklilik şirketine aktarılması. İşveren katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa, çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorundadır.

3- Söz konusu bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi işverenin sorumluluğunda olup, yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlere, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her bir ihlal için 100 TL idari para cezası uygulanacaktır.

X- Sonuç ve Değerlendirme:

1- Daha önce de çeşitli vesilelerle belirttiğim gibi yapılan bu düzenlemeyle, çalışanlardan, 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanların, ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın iradeleri dışında  ZORUNLU olarak  Bireysel Emeklilik Sistemine dahil edilmeleri,  evrensel hukuk ilkelerine aykırıdır.

2- Ayrıca amaç, çalışanların emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik dönemlerinde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi ise, neden sadece tüm çalışanlar ve isteyenler değil de sadece 45 yaşın altındaki çalışanları kapsamaktadır?  Bundan dolayı da, Bireysel Emeklilik Sistemi, İş Kanunundaki, işverenin işçiye eşit davranma ilkesine ve Anayasamızdaki Eşitlik İlkesine tamamen aykırıdır.            

3- Geleceğe yatırım ve tasarruf yapmak amacıyla, bireysel emeklilik sistemine dâhil olmak, kişinin iradesine ve gönüllülük esasına tabi olmalıdır. Çalışanların iradesi ve isteği dışında, ücretlerinden zorunlu olarak katkı payı adı altında kesinti yapılmaması yönünde yeni bir düzenlemenin  yapılmasının doğru ve yararlı olacağı görüşünde olduğumu belirtmek isterim. 
                                                                              

                                                                                                     Ahmet AĞAR
                                                                                                           Sosyal Güvenlik Müşaviri

Emeklilik Şirketlerin Unvanları aşağıya çıkarılmıştır.

1-     Avivasa Emeklilik ve Hayat A.Ş.

2-     Aegon Emeklillik ve Hayat A.Ş.          

3-     Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş.

4-     Allianz Yaşam ve Emeklilik A.Ş.

5-     Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş.

6-     Asya Emeklilik ve Hayat A.Ş.

7-     Axa Hayat ve Emeklilik A.Ş.

8-     BNP Paribas Cardif Emeklilik A.Ş.

9-     Cigna Finans Emeklilik ve Hayat Ş.

10-  Fiba Emeklilik ve Hayat A.Ş.

11-  Garanti Emeklilik ve Hayat A.Ş.

12-  Groupama Emeklilik A.Ş.

13-  Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş.

14-  NN Hayat ve Emeklilik A.Ş.

15-  Katılım Emeklilik ve Hayat A.Ş

16-  Metlife Emeklilik ve Hayat A.Ş

17-  Vakıf Emeklilik  A.Ş.

18-  Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş.      

Büklüm Sokak No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA 
Tel: 0312- 4199369  Fax: 0312- 4199371
e-posta: ahmetagar@ahmetagar.com