BORCU YOKTUR” YAZILARINDA İŞVERENLER CEZALANDIRILMAMALI

            I- GİRİŞ :

             Bilindiği üzere; ihalelere katılmak isteyen işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumundan alarak ihaleyi yapacak olan kuruma ibraz etmeleri gereken “Borcu Yoktur” yazıları ile ilgili olarak, “Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” doğrultusunda   bazı değişiklikler yapılmıştır.

            İhalelere katılmak için “Borcu Yoktur” yazılarının verilmesi ile ilgili uygulamalarda  yapılan yeni  düzenlemeler sonucunda, ihaleye katılamama riskiyle karşı karşıya kalan işverenlerin bu sıkıntısı ortadan kaldırılmış ve böylece “Borcu Yoktur” yazıları ile ilgili uygulama, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun bu konudaki amacına uygun hale getirilmiştir.

            II- İHALELERE KATILACAK OLAN İŞVERENLERİN SOSYAL 

                GÜVENLİK PRİM BORCUNUN BULUNAMASI NEDENİYLE

                 İHALE DIŞINDA BIRAKILMAMASI GEREKİR.

            4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile düzenlenmiş olan “İhaleye Katılımda Yeterlilik Kuralları” gereği işverenlerin, ihale tarihi itibariyle; Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmaması gerektiği ile ilgili hükmün amacı, SGK’nun uzun süre borcunu tahsil edemediği ve bunu alışkanlık haline getiren bazı işverenlerden söz konusu prim borçlarının tahsiline yöneliktir.

Bir firmanın, ihaleye katılımda Kamu İhale Kanunu’nun ve ihale şartnamesinin ön gördüğü diğer bütün şartları taşıdığı halde, herhangi bir nedenle,  birkaç ay ödenmemiş ve sözleşme imza tarihinden önce ödenen prim borcundan dolayı, ihale dışı bırakılması, kanunun amacına uygun değildir. Amaç, Kurum borcunun tahsilini kolaylaştırmak ve hızlandırmaktır. Eğer borç ödenmiş ise amaç tahakkuk etmiş ve gerçekleşmiştir. İhale tarihinden sonra, sözleşme imzalamasından önce tüm borcunu ödediği halde bunun kabul edilmemesi, 4734 sayılı Kanunun amacına aykırı bir uygulama olacaktır.

Önemli olan, sözleşme imza tarihinden önce Kuruma olan prim borcunun ödenmiş olması ve imza tarihinde o firmanın sosyal güvenlik prim borcunun bulunmamış olmasıdır. Aksi taktirde, bir yandan milyonlarca liralık ihaleyi kazanmış ve bunu yapabilecek kapasitede olduğuna dair tüm şartları taşıdığı kabul  edilen bir firmanın, sırf 15-20.000. TL borcu olduğu için bunun bir eksiklik olduğunu değerlendirmek ve kabul etmek  büyük bir çelişkidir. Borcunu ödemiş ama 3-5 gün geç ödediği için bir firmanın cezalandırmasının hiçbir   izahı ve mantıklı açıklaması olamaz. 

            Sosyal Güvenlik Kurumunun  01.10.2007 tarih ve 75 sayılı Genelgesine göre; ihaleye katılacak isteklilerden, ihale tarihi itibarıyla kapsama giren kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçları bulunan işverenlerin, bu borçlarını ihale tarihi itibarıyla  ödeseler dahi, kendilerine verilen yazılarda, “ ….. (ihale tarihi) tarihi itibarıyla borcunuzun bulunduğu ve söz konusu borcunuzun …. (ihale tarihi) tarihi itibarıyla ödendiği tespit edilmiştir. İş bu belge … ihalelere katılmak amacıyla kullanılamaz.” denildiği için bu ihalelere katılamamak gibi bir sıkıntı ile karşılaştıkları bir realiteydi. Kurum buna bir esneklik ve kolaylık getirmiştir.

            III- KURUMUN BORCU YOKTUR YAZILARI İLE İLGİLİ YAYIMLADIĞI 13 SAYILI YENİ  GENELGESİNDEKİ DÜZENLEMELER YERİNDE VE İSABETLİ OLMUŞTUR:

             Sosyal Güvenlik Kurumunca ihalelere katılmak üzere düzenlenecek olan borcu yoktur yazıları ile ilgili olarak yayımlanan 16.01.2009 tarih ve 13 sayılı Genelge ile getirilen yeni düzenlemeler, Kurum alacaklarının tahsilini hızlandıracak ve Kamu ihalelerine katılacak olan katılımcılara - müteahhitlere- ihalelere katılmaları aşamasında  gerekli olan kolaylığı sağlayarak haksız rekabeti ortadan kaldıracaktır.

Kamu İhale Genel Tebliğine göre, İhaleye katılacak olanların, ihale tarihi itibarıyla  borçlarının bulunup bulunmadığına dair Türkiye genelinde yapılacak borç sorgulamasında,  kanunda ve ilgili tebliğde belirtilen kapsama giren  kesinleşmiş sosyal güvenlik borçlarının bulunması halinde, işverenlerin bu borçlarını ihale tarihi itibarıyla ödemeleri halinde dahi, ihale tarihi itibarıyla BORCU YOKTUR yazısı verilecektir.

            IV- SONUÇ:

            Sosyal Güvenlik Kurumunun 2009-13 sayılı Genelgesi ile 2007-75 sayılı Genelgesinin, Kurumun prim tahsilatını hızlandırma amacına yönelik  uygulamalara aykırı olan bölümlerini yürürlükten kaldırılması yerinde ve olumlu olmuştur. Böylece,  ihale tarihi itibarıyla Kuruma olan borçlarını aynı tarih itibarıyla ödeyen müteahhitlere, ihalelere katılabilme imkanı yaratılmış ve bir nevi haksız rekabet önlenmiştir. Bu doğru bir değerlendirmedir. Ancak, ihale tarihinde borcu olduğunu öğrenen ve sözleşme tarihinden önce söz konusu borcunu ödeyen işverenlerin, diğer şartları taşımaları halinde mutlaka  ihale dışında bırakılmamalı ve cezalandırılmamalıdır. Makul ve mantıklı olan ve kanunun konuya ilişkin düzenleme amacına uygun olan şudur: SGK borcunun ihale tarihi ile ihale sözleşme imza tarihi arasında ödenmiş olmasıdır. 10.03.2009                           

Ahmet Ağar

            Sosyal Güvenlik Müşaviri

Büklüm Sok. No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA

Tel: 0312- 4199369-4199374   Fax : 0312- 4199371

 E-Mail: agarahmet@turmob.org.tr