Kapıcılık ve Büro Gibi Az Tehlikeli Bütün İşyerleri İçin Doktor Ve

İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Zorunluluğu Mutlaka Kaldırılmalıdır. 

            I- GİRİŞ: 

            Bilindiği gibi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 30 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmış ve kademeli olarak yürürlüğe girmişti. Söz konusu Kanun hükmüne göre, 01.07.2016 tarihinden itibaren Az Tehlikeli Sınıfta yer alan bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırmak veya bunlardan hizmet almak zorunluluğu başlamıştır. Bu düzenlemeye  göre, bir işçinin çalıştığı kamu ve özel sektöre ait bütün işyerleri de dahil olmak üzere, 50’den az işçi çalıştırılan az tehlikeli sınıfta bulunan bütün işyerleri bu kapsamda değerlendirilecek ve bu zorunluluğa uymayan işverenlere oldukça ağır cezalar verilecektir. 

6331 sayılı Kanunla az tehlikeli sınıfta yer alan ve bir işçinin çalıştığı bütün işlerlerinde işyeri hekimi (doktor) ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu ve bu uygulamanın iş kazalarını önlemeye hiçbir yararı olmayacağı ve  sadece az tehlikeli işyerlerinde doktor ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğunun mutlaka kaldırılması gerektiği, bu makalenin konusu olacaktır. 

            II- İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Zorunluluğu                

01.07.2016 tarihinden itibaren bir kişinin dahi çalıştığı her türlü büro  ve ofis işyerleri, (mali müşavirlik, avukatlık, mimarlık, mühendislik vb.)  apartman ve site yönetimi (kapıcı)  bakkal, manav, terzi, berber, vb. gibi işyerleri de dahil  olmak üzere tüm işyerleri için bir iş güvenliği  uzmanı ile bir işyeri hekimi çalıştırmak, veya onlardan hizmet almak zorunluluğu getirilmiştir 

            Buna göre, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 26/1-b maddesi gereğince, 01.07.2016 tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverenlere, her bir işçi  ve çalıştırılmadığı her ay için 6.511,00 TL, işyeri hekimi görevlendirmeyen işverenlere, keza her bir işçi ve çalıştırılmadığı her ay için 6.511,00 TL olmak üzere aylık toplam: 13.022 TL idari para cezası uygulanacaktır. 

            III- İşverenin İş Sağlığı Ve Güvenliği İle İlgili Yükümlülükleri: 

Az tehlikeli işyerlerinde mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden çalışanların etkilenmemesi ve korunması amacıyla, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sağlanması için işverenlerin,  6331 sayılı Kanunda öngörüldüğü şekilde işyerinde risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak,   acil durum planı yapmak, çalışanlara iş sağlığı ve iş güvenliği eğitimi vermek  ve daha bir çok zorunluluğu bulunmaktadır. 

İşveren, işyerinde çalışanlar arasından iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi varsa bunları bu hizmetleri vermek üzere görevlendirebilir. Bu durumda işveren ile çalışan arasında bu görevi de kapsayan yeni bir iş sözleşmesi imzalanması gerekmektedir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması halinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden (OSGB) hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak işverenin, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi sertifikasına sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi de üstlenebilir. 

            1 ila 9 çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla, işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebileceklerdir. 

Türkiye genelinde 10 kişiden az çalışanın bulunduğu, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan özel sektör işyerlerinde; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için yapılacak masraflar, Banaklık tarafından karşılanacaktır. 

Çalışma hayatımıza ve iş mevzuatına ilk defa giren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile “İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi” amaçlanmış ve Kanun, buna münhasır olarak çıkarılmıştır. Bu bakımdan, çalışma hayatında çok önemli değişiklikler yapılmış olan bu Kanunla, çalışma ve iş hayatına  yeni bazı önemli kavramlar ve  işverenlere çok ağır ve  ciddi  yükümlülükler getirilmiştir. 

İşverenlerin idari para  cezaları ile muhatap olmamaları  için  01 Temmuz  2016 tarihinde itibaren, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilmiş ortak sağlık güvenlik birimleri (OSGB)  ile sözleşme yapmak suretiyle iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminden mutlaka hizmet almaları gerekmektedir.

            IV- İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Görevlendirilmesi ve Onaylanması: 

            a) Her türlü büro  ve ofis işyerleri, (mali müşavirlik, avukatlık, mimarlık, mühendislik vb.)  apartman ve site yönetimi (kapıcı)  bakkal, manav, terzi vb. gibi işyerleri az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri olup, en az bir işçinin çalıştığı bu tür küçük işyerleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilmiş Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) den bir iş güvenliği uzmanı ile bir işyeri hekimi  görevlendirmek suretiyle zorunlu olan bu  hizmetleri dışarıdan almaları mümkündür ve gereklidir.                 

            b) OSGB tarafından, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmesi sistem üzerinden yapıldıktan sonra, işyeri için SGK’dan  e-Bildirge şifresi alan kişi tarafından e-devlet şifresi ile  http://isgkatip.csgb.gov.tr adresinden İSG-KATİP sistemine giriş yapılarak, görevlendirilecek iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimini sistem havuzundan seçerek girilmiş olan sözleşmelerini ONAYLAMASI  gerekmektedir.           

            c) İş Güvenliği Uzmanı Çalışma Süreleri:

            İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6. maddesi gereğince, iş güvenliği uzmanları,  atandıkları işyerlerinde yapacakları çalışma süreleri şöyledir: 

- Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde, çalışan her bir işçi başına ayda en az 10 dakika,

- Tehlikeli sınıfta  yer alan işyerinde, çalışan her bir işçi başına  ayda en az 20 dakika,  

- Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde, çalışan her bir işçi başına ayda en az 40 dakika,  

süre ile görev yaparlar. 

İş güvenliği uzmanları tam gün çalıştığı işyeri dışında fazla çalışma yapamazlar.

            (Yönetmelik, 30.04.2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.) 

            d) İşyeri Hekimi Çalışma Süreleri:

            İlgili yönetmelik hükmü gereğince, işyeri hekimleri, atandıkları işyerlerinde yapacakları çalışma süreleri şöyledir: 

- Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde, çalışan her bir işçi  başına  ayda en az 5 dakika,

- Tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde,  çalışan  her bir  işçi başına  ayda en az 10 dakika,

- Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde, çalışan her bir işçi başına ayda en az 15 dakika süre ile görev yaparlar.

(Yönetmelik, 18.12.2014 tarih ve 29209 sayılı Resmi Gazete’de  yayımlanmıştır.) 

V- İş Güvenliği Uzmanlarının Görevlendirmesi Gereken İşyerleri:

 İşveren, işyerinde iş güvenliği belgesine sahip bir uzman görevlendirmek zorundadır.

 İş güvenliği uzmanlarından; 

             - A) sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde,

-  (B) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda yer alan işyerlerinde,

-  (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde,

çalışabilirler. 

Birden fazla iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gereken işyerlerinde, sadece tam süreli

olarak görevlendirilen iş güvenliği uzmanının, işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip olması yeterlidir. 

VI- Sonuç : 

1- Az Tehlikeli Sınıfta yer alan bütün işyerlerinde, 01.07.2016 tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırmak veya bunlardan hizmet almak zorunluluğu başlamıştır. Kanunları beğensek de beğenmesek de herkesin bunlara harfiyen uyma zorunluluğu vardır ve olmalıdır. 

Ancak, 6331 sayılı Kanunla az tehlikeli işyerleri için getirilen iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırmanın meslek hastalığını ve iş kazalarını önleme ile ilgili en ufak bir yararı olmayacağı gibi, buna aykırı davranan işverenlere, kanunda ön görülen cezaların uygulanması halinde küçük esnafı batıracağı ve sigortasız işçi çalıştırmaya mecbur bırakacağı  için gereksiz ve  yanlış bulduğumuz bu uygulamayı eleştirmek  ve kaldırılmasını talep etmek de en tabii hakkımız olduğu kanısındayım. Şöyle ki; 

a)      Büroda çalışan sekretere, bakkalın ve terzinin çırağına, apartmanlarda günde 2- 3 saat çalışan  görevliye, kahvedeki çaycıya, mağazadaki tezgahtara ne tür bir iş güvenliği eğitimi verilecektir. Ayda 10 dakikalık sürede verilecek eğitimin, iş güvenliğinin sağlanması ve iş kazasını önleme  konusunda en ufak bir yararı olamayacaktır. 

b)      Büroda çalışanların, oturdukları koltuk ile masa arasındaki mesafenin ayarlanması ve bilgisayar ekranının göz hizasına ayarlanması gerektiğinin anlatılması dışında başka anlatılacak hiçbir şey olmayacağı gibi, böyle bir eğitimin iş kazalarını önlemeye bir katkısı de olmayacaktır. 

c)      Bu tür işyerlerinde ve günde 2-3 saat çalışan apartman görevlisine  ayda verilecek 10 dakikalık eğitimlerle iş  kazaları önlenecekse, aynı apartmanda ikamet eden ve aynı merdivenleri kullananların  durumları ne olacaktır.?             

d) Muhasebe, Mimar- Mühendis ve Hukuk Büroları ve  apartman gibi az tehlikeli işyerlerinde, iş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili  olarak yapılmış bir araştırma, istatistiki bilgi var mıdır, varsa bu tür yerlerde “önlenemeyen, önlenmesi mümkün olamayan” dediğimiz kazaların dışında meydana gelmiş iş kazaları oranı nedir? Bunu bilen var mıdır? 

e) Diğer önemli bir konu ise, mahalledeki her bakkalın, berberin, kahvecinin, terzinin, internete girerek İSG-KATİP sisteminden İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi sözleşmelerini onaylayabilmeleri mümkün müdür? Bir çoğunun bundan haberi bile yoktur. 

Bu nedenlerden dolayı, Az tehlikeli sınıfta bulunan işyerleri için  hiçbir yararı olmayacak ancak, küçük esnafı iflasa götürecek ve kayıt dışı işçi çalıştırmaya teşvik edecek olan İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Çalıştırma Zorunluluğu ile ilgili kanundaki bu hüküm mutlaka ertelenmeli ve kanun metninden  KALDIRILMALIDIR.                                                                                             

Ahmet Ağar
Sosyal Güvenlik Müşaviri      

Büklüm Sokak No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA
Tel: 0312- 4199369  Fax: 0312- 4199371
e-posta: ahmetagar@ahmetagar.com
Web : www.ahmetagar.com