MALİ TATİL KAPSAMINA GİREN VE GİRMEYEN

SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI UYGULAMALARI: 

I-GİRİŞ

Meslek mensuplarının, SMMM odalarının ve TÜRMOB’un uzun yıllarca gelen bütün siyasi iktidarlardan talep ettiği, “Mali Tatil”, nihayet, 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanunla düzenlenerek 28.3.2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanuna göre  her yıl temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) mali tatilin uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Bu yıl, üçüncü yılını idrak ettiğimiz ve  kullanmakta olduğumuz MALİ TATİL, hangi faaliyetleri ve yükümlülükleri kapsamaktadır.

 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanunu,  iki ana başlıkta toplamak ve değerlendirmek gerekmektedir. Bunlardan birincisi, vergi mevzuatı, diğeri ise sosyal güvenlik mevzuatı ile ilgili olan  uygulamalardır.  Bu yazımızın konusu, Mali Tatilin Sosyal Güvenlik Mevzuatı yönünden kapsadığı beyan, bildirim ve ödemelerin değerlendirmesi olacaktır.

Bu değerlendirme yapılırken, işverenlerin ilgili kurumlara yapacakları bildirim ve beyan tarihleri ile yasal sürelerin belirtilmesinin de yararlı olacağı düşüncesiyle, belgelerin verilmesi gereken yasal süreler de belirtilmeye çalışılacaktır.

II- SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI İLE İLGİLİ UYGULAMALAR:

            A-  5604 Sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında  Kanunun 2. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Tebligi doğrultusunda,  5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi işverenlerin mali tatil kapsamına giren beyan, bildirim ve ödemeleri ile iş ve işlemleri özetle şunlardır:

1- İşyeri Bildirgesi Yönünden:

5510 sayılı Kanunun 11. maddesi gereğince, işyeri bildirgesinin, işverenlerce en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihte Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimine verilmesi gerekmektedir. Buna göre, işyeri bildirgesinin yasal olarak verilmesi gereken sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, belgenin verilme süresi,  mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

            Dolayısıyla, işyeri bildirgesi, en geç mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedinci günün yani, 27.7.2009  tarihine kadar verilebilecek ve bu durumda işyeri bildirgesi yasal süresi içinde verilmiş sayılacağından idari para cezası uygulanmayacaktır.

            2- Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi Yönünden:

             5510 sayılı Kanunun 8. maddesi gereğince, işverenlerce işyerlerinde çalıştırılacak sigortalılara ait sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç sigortalı işe başlatılmadan önce, inşaat işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için işe başlatıldığı gün, ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde işe alınan sigortalılar için ise, en geç bir ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimine verilmesi gerekmektedir. Bu belgenin yasal olarak verilmesi gereken sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, belgenin verilme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

            İşe giriş bildirgelerinin verilmesi gereken tarihin mali tatile rastlaması nedeniyle, bu sigortalılara ait sigortalı işe giriş bildirgelerinin, en geç mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedinci günün  27.7.2009 tarihine kadar verilmesi halinde, bildirim yükümlülüğünün yasal süresinde yerine getirildiği kabul edilecek ve idari para cezası uygulanmayacaktır.

            3- Aylık Prim Ve Hizmet Belgesi Yönünden:

Özel nitelikteki işyeri işverenleri, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’ünde verileceği için mali tatil süresi dışında kalmaktadır.

Ancak  resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sine, kadar Kuruma göndermek zorunda olduklarından dolayı mali tatil süresine girmektedir.

Kamu kurumu niteliğindeki işverenlerin, bu döneme ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin en geç mali tatilin son gününü izleyen 27.07.2009 tarihine kadar vermesi halinde, belge yasal sürede verilmiş sayılacak ve idari para cezası uygulanmayacaktır.

            4- İdari Para Cezasına İtiraz Ve Ödeme Yönünden:

            5510 sayılı Kanunun 102. maddesi uyarınca işverenlerin tebliğ edilen idari para cezalarını tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödemeleri veya aynı süre içinde itiraz etmeleri gerekmektedir. Yine aynı madde uyarınca tahakkuk ettirilen idari para cezalarının itiraz edilmeksizin veya yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde peşin ödenmesi halinde, söz konusu idari para cezası tutarının dörtte üçü tahsil edilmektedir. Buna göre, idari para cezaları ile ilgili ödeme ve itiraza ilişkin 15 günlük sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, bu süreler mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

            Mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedinci gün olan 27.07.2009 tarihine kadar işverence, ödenmesi veya cezaya itiraz edilmesi halinde, idari para cezasının yasal süresi içinde ödendiği veya cezaya karşı yasal süresi içinde itiraz edildiği kabul edilecektir.

            5- Resen Hesaplanan Prim Borcuna İtiraz Yönünden  

            28.08.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 117. maddesi  uyarınca resen tahakkuk ettirilerek tebliğ edilen prim borcuna karşı işverenlerce tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde itiraz edilebilmektedir. Buna göre, bir aylık sürenin sonunun mali tatile rastlaması halinde itiraz süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacak ve 27.07.2009 tarihine kadar yapılacak itiraz süresinde sayılacaktır.

            6- Asgari İşçilik Uygulamasından Kaynaklanan Borcun Kabulüne Dair

     Taahhütname Verilmesi Yönünden:

            Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 119. maddesi uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimince yapılan araştırma sonucunda bulunan fark işçilik tutarı üzerinden hesaplanarak işverene tebliğ edilen prim, gecikme cezası ve gecikme zammından oluşan borcun kabul edildiği ve müfettiş incelemesi istenmediğine dair işverence bir ay içinde taahhütname verilmesi halinde, borç idari aşamada kesinleşmektedir. Buna göre, söz konusu taahhütnamenin verilmesinin son gününün mali tatile rastlaması halinde taahhütname verme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

            7- Asgari İşçilik Tespit Komisyonunca Belirlenen Orana İtiraz Yönünden

            Asgari İşçilik Komisyonunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükmü gereğince, anılan komisyon tarafından tespit edilen ve Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimince işverene tebliğ edilen asgari işçilik oranına, varsa yeni bilgi ve belgeler de eklenerek bir ay içinde itiraz edilebilmektedir. Buna göre, asgari işçilik oranına itiraz süresinin son gününün mali tatile rastlaması halinde, itiraz süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün daha uzayacaktır.

            II- 4447 SAYILI İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNUNA TABİ İŞVERENLERİN

                 MALİ TATİL KAPSAMINA GİREN İŞ VE İŞLEMLERİ:

           4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanuna tabi işverenlerin mali tatil kapsamına giren beyan, bildirim ve ödemeleri ile iş ve işlemleri şunlardır:

             1- İşten Ayrılma Bildirgesi Yönünden:

            4447 sayılı Kanunun 48. maddesi uyarınca işverenlerin, hizmet akdi aynı Kanunun 51. maddesinde belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olan sigortalılar hakkında, işten ayrılma bildirgesini düzenleyerek, 15 gün içinde Türkiye İş Kurumuna göndermeleri gerekmektedir. Buna göre, söz konusu 15 günlük sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, bu süre mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

            2- İdari Para Cezası Yönünden:

            Yine 4447 sayılı Kanunun 54. maddesi gereğince uygulanan idari para cezalarına karşı işverenlerce yedi gün içinde Türkiye İş Kurumunun ilgili müdürlüğüne itiraz edilmesi veya aynı sürede ödenmesi gerekmektedir. Buna göre, söz konusu sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, bu süre mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacağından, peşin ödeme indirimi ve taksitlendirme bu şekilde tespit edilen yasal ödeme süresi esas alınarak uygulanacaktır.

            III- 4857 SAYILI İŞ KANUNU VE 2821 SAYILI SENDİKALAR KANUNUNA   

                  TABİ İŞVERENLERİN MALİ TATİL KAPSAMINA GİREN İŞLEMLERİ:

             4857 sayılı İş Kanunu ile 2821 sayılı Sendikalar Kanununa tabi işverenlerin mali tatil kapsamına giren beyan, bildirim ve ödemeleri ile iş ve işlemleri şunlardır:

            1- İşyeri Bildirgesi Ve İşyeri Kapatma Bildirimi Yönünden:

 4857 sayılı Kanun kapsamına giren nitelikte bir işyeri kuran, devralan, çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren, herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve işyerini kapatan işverenin, bu durumu, bir ay içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili  Bölge Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür. Buna göre, söz konusu sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, bu süre mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacaktır.

            2- İşçi Bildirimleri ( Ek:1 ve Ek: 2  ) Yönünden :

            2821 sayılı Kanunun 62. maddesi uyarınca işverenler, işe aldığı veya herhangi bir nedenle hizmet akdi sona eren işçileri, izleyen ayın 15’ine kadar (Ek: 1 ve Ek: 2 ) bildirimlerle  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirmekle yükümlüdürler. Buna göre, söz konusu sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, bu süre mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacaktır.

            3- 4857 Kanun Kapsamında Uygulanan İdari Para Cezaları Yönünden:

            4857 sayılı Kanun kapsamında uygulanan idari para cezalarının işverenler tarafından tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde ödenmesi gerekmektedir. Buna göre, yedi günlük sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, bu süre tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır. Bu durumda, peşin ödeme indirimi ve taksitlendirme bu şekilde tespit edilen yasal ödeme süresi esas alınarak uygulanacaktır.

            4- İstenen Kayıt Ve Belgelerin İbraz Edilmesi Yönünden:

            5604 sayılı Kanunun 2. nci maddesine göre, mali tatil süresi içinde 4857, 2821 ve 4447 sayılı Kanunlara tabi işverenler nezdinde çalışma hayatı ile ilgili mevzuatının uygulanmasına yönelik denetim, kontrol, tespit, tarama yapılabilecek, yine kayıt ve belgelerin ibraz edilmesine yönelik tebligat yapılabilecektir.

          Ancak, kayıt ve belgelerin ibraz edilmesi için verilen sürenin son gününün, mali tatile rastlaması halinde, kayıt ve belgelerin, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün içinde ibraz edilmesi durumunda, kayıt ve belgelerin ibrazına ilişkin yükümlülüğün yasal süresi içinde yerine getirildiği kabul edilerek, idari para cezası uygulanmayacaktır,

            IV- MALİ TATİL KAPSAMINA GİRMEYEN İŞ VE İŞLEMLER:

            A- 5510 sayılı Kanuna göre olan yükümlülüklerden olup,  5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun kapsamına girmeyen iş ve işlemler ise şunlardır:

            1-  İş kazası ve meslek hastalığı olaylarının bildirimi,

            2-  iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde işverenlerce düzenlenmesi gereken Vizite Kağıdı,

            3- e-bildirge uygulaması kapsamında işverenlerce internet ortamında Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen sigortalı hesap fişi,

            4- sigortalının istirahat belgesinde gösterilen tarihlerde işyerinde çalışmadığına dair işverenlerce düzenlenen belge,

            5- prim ödemelerini kendileri yapan 5510 sayılı Kanuna tabi sigortalıların yaptığı bütün iş ve işlemler mali tatil kapsamına girmediğinden, bunlara ilişkin yükümlülüklerin önceden olduğu gibi yasal süresi içinde yerine getirilmesi gerekmektedir. 

            B- 4857 ve 2821 sayılı Kanunlara göre olan yükümlülüklerden olup,  5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun kapsamına girmeyen iş ve işlemler ise şunlardır:

            1-  4857 sayılı İş Kanunu ve 2821 sayılı Sendikalar Kanununa tabi işverenlerin işyerlerinde meydana gelen iş kazasının ve tespit edilecek meslek hastalığını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne bildirme yükümlülüğü,

            2-     İşverenin, toplu işçi çıkarmak istediğinde bunun  en az otuz gün önceden bir yazı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirme yükümlülüğü hakkında mali tatil hükümleri uygulanmayacağından, bunlara ilişkin yükümlülüklerin yasal süresi içinde yerine getirilmesi gerekmektedir.

          V- SONUÇ :

          Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin ve Odalarının Üst Kuruluşu olan TÜRMOB ile birlikte verdikleri kararlı mücadeleler sonucu elde edilen MALİ TATİL, bugün için yeterli olmasa da kazanılmış bir hak olarak kanunlaşmıştır. Zamanla bunun değiştirilmesi ve Mali Müşavirlik Mesleğinin çalışma şartlarına ve gelişen teknolojiye uygun şekilde değişikliklerin ve  düzenlemelerin yapılması her zaman mümkün olabilecektir. 07.07.2009

          İyi tatiller.

    Ahmet Ağar

              Sosyal Güvenlik Müşaviri

Büklüm Sok. No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA

Tel: 0312- 4199369-4199374   Fax : 0312- 4199371

 E-Mail: agarahmet@turmob.org.tr