YABANCI İŞÇİLERİN NE ZAMAN SGK’YA BİLDİRİLMESİ GEREKİR.                                     

     I- GİRİŞ:

   Yurtdışından Türkiye’ye işçi veya Süpervizör olarak gelenler ile yurtdışında kurulu bulunan herhangi bir kuruluş tarafından Türkiye’ye bir iş için gönderilen işçilerin Soysal Güvenlik mevzuatına göre Türkiye’de çalıştıkları süre zarfında sigortalı olup olamayacakları konusunda bazı tereddütler bulunmaktadır.

             Yurtdışından gelen işçilerden kimin sigortalı olması gerektiği, kimin sigortalı olmasına gerek olmadığı hususunda yeterli ve sağlıklı bilgiye sahip olmayanlar, mevzuata aykırı uygulamalar yaptıkları ve bunun sonucunda da idari para cezalarına muhatap oldukları bilinmektedir. 

Yabancı uyruklu işçilerin sigortalılıklarının nasıl olması gerektiği ve bunların ne kadar süreden sonra sigortalı olarak bildirilmeleri gerektiği, bu makalenin konusu olacaktır.  

               II- Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelerden                              Gelen Yabancı İşçiler Üç Aydan Sonra Sigortalı  Sayılacaktır:

           5510 sayılı Kanunun sigortalı sayılmayanlar başlıklı 6. maddesinin (e) bendine göre sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak kaydıyla; yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye üç ayı geçmemek üzere bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar sigortalı sayılmayacaklardır.  

       6552 sayılı Kanun ile yapılan bu düzenlemenin amir hükmü uyarınca, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde sigortalı veya emekli bulunup ülkemize en fazla üç ayı geçememek üzere çalışmaya gelenler sigortalı sayılmayacaklardır. Üç aydan fazla süreyle çalışmaya gelen sigortalılar çalışmaya başladıkları üçüncü ayın dolmasını takip eden günden itibaren sigortalı sayılacaklardır.

   Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde sosyal güvenlik sistemine tabi çalıştığını ya da kendi çalışmalarından dolayı aylık aldığının belgelendirilmesinde bu belgenin yabancı uyruklunun kendi ülkesinin sosyal güvenlik kurumundan alınmış olması ve Ülkemizde bulunan temsilciliğinden (elçilik, konsolosluk, ataşelik vb.) onaylanmış olması gerekmektedir.

               III- Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmış Ülke Uyruğunda                              Olan Yabancı İşçilerin Sigortalığı:

  1- Bilindiği gibi, 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin (2/c) bendi hükmü gereği, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik  sözleşmesi  yapılmış  

ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanların 4/a kapsamında sigortalı olacakları belirtilmiştir.

             2- Ülkemizin diğer ülkelerle imzaladığı ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerinde de iki ülke vatandaşlarının karşılıklı olarak diğer ülkede geçici görevli ya da geçici görevli olmaksızın çalışmaları halinde hangi ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklarına ilişkin hükümler bulunmaktadır.

 3- Ülkemiz ile taraf ülkeler arasında imzalanan ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerinde yer alan hükümler uyarınca, yabancı uyruklu kişilerin akit ülkede kurulu bir kuruluş tarafından belirli bir işin icrası amacıyla geçici olarak Ülkemize gönderilmesi halinde, sigortalının kendi ülkesinde çalışıyormuş gibi iş merkezinin bulunduğu ülkenin mevzuatına tabi tutulması kuralı getirilerek mükerrer sigortalılık önlenmiştir.

             Geldiği ülkenin sosyal güvenlik kurumu tarafından, kendi ülkesinin mevzuat hükümlerine göre sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin sözleşmelerle belirlenmiş formülerleri Sosyal Güvenlik Kurumuna ibraz eden kişiler, ilgili ülke ile aramızda imzalanmış olan sosyal güvenlik sözleşmesinde öngörülen süre ve bu süreye ilave edilecek süre kadar sigortalı sayılmayacaklardır. Geldikleri ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olarak kendi çalışmalarından dolayı aylık alanlar dahil, geçici görevli olarak Ülkemizde çalışanlar sigortasız sayıldıkları sürelerin bittiği tarihten itibaren Kanunun 4/a bendi kapsamında sigortalı olacaklardır.

        Ancak, ilk görevlendirme süreleri dolduktan sonra işin uzaması durumunda, geçici görevin uzatılması talebinin sigortalı veya işverence sözleşmeli ülkenin sigorta kurumuna iletilmesi ve bu kurumun talep etmesi halinde, bu talep SGK tarafından sözleşmeler kapsamında değerlendirilerek geçici görevinin uzatılması talebi uygun bulunan kişiler sözleşmede öngörülen uzatma süresince de Ülkemiz mevzuatından muaf tutulmaya devam edilecektir. 

          Ülkemiz ile yabancı ülkeler arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmelerinde geldikleri ülkede sosyal sigortaya tabi olduklarını belgeleyenlerin Ülkemizde ne kadar süre ile sigortalı olmayacakları ekteki tabloda belirtilen süreler dikkate alınarak belirlenecektir.   (1)

                IV- SONUÇ OLARAK:

              1- Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan  ülkelerde sigortalı ya da emekli olup, Ülkemize üç aydan fazla bir süre ile çalışmak için geçici görevli olarak yabancı ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından gönderilenler, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en fazla üç aya kadar sigortalı sayılmayacaktır. Ancak üç aydan fazla çalışmaya devam ettikleri taktirde Türkiye’de sigortalı sayılacaklarından, işverenleri tarafından mutlaka sigortaya bildirimlerinin yapılması gerekmektedir.

           6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunun 6. maddesine göre, yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları yasaktır. Ülkemizde çalışacak yabancıların çalışmaya başlamadan önce işverenleri tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Uluslararası İş Gücü Genel Müdürlüğünden mutlaka çalışma izni almaları zorunla ve gereklidir. Çalışmanın sona ermesi halinde ise, bu tarihten itibaren en geç 10 gün içinde keza Bakanlığa bildirilmesi gerekmektedir.

                                                                                         Ahmet Ağar

                                                                                 Sosyal Güvenlik Müşaviri

Büklüm Sokak No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA

Tel: 0312- 4199369  Fax: 0312- 4199371

e-posta: ahmetagar@ahmetagar.com

Web : www.ahmetagar.com

Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre geldikleri ülkede sosyal sigortaya tabi olduklarını belgeleyenlerin Ülkemizde ne kadar süre ile sigortalı olmayacaklarına dair tabloda 

Ek: 1