İHALELİ İŞLER İLE ÖZEL BİNA İNŞAATI İŞLERİNE AİT EKSİK

 İŞÇİLİK BORÇLARI DA TAKSİTLE ÖDENEBİLECEKTİR.

            I- GİRİŞ :     

            Bilindiği gibi, 6183 sayılı  Kanunun 48. maddesi hükmüne istinaden işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan prim borçları, bazı şartlarla 36 aya kadar taksitlendirilebildiği halde, ihale konusu olan her türlü işler ile özel bina inşaatı işlerine ait Kurumca tespit edilen asgari işçilik fark prim borçlarının aynı şekilde taksitlendirmesi ve ödenmesi imkanı bulunmamakta idi.    

            13.03.2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu,  Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik  ile getirilen yeni hüküm uyarınca,  ihaleli işlere ait eksik işçilik farkından  kaynaklanan borçlarının ödeneceğini beyan eden, ancak çok zor durumda bulunduğundan dolayı borçlarının tamamını tanınan süre içinde  ödeyemeyecek durumda olan işverenlere, söz konusu borçlarını bir defaya mahsus olmak üzere, 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre taksitler halinde ödem imkanı getirilmiştir. 

            Yönetmelikte yapılan bu değişik paralelinde SGK tarafından çıkarılan ve uygulamaya konulan 2010–42 sayılı Genelgeye göre ihale konusu işten kaynaklanan borçları için tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan işverenlerden,  yasal ödeme süresi geçmiş borçları ile varsa diğer işyerlerinden dolayı tahakkuk etmiş yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının toplamının 50.000,00 Tl’nin altında olması halinde, 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine istinaden ayrıca teminat alınmayacaktır.  

II- DEVAMLI İŞYERİ İŞÇİLERİ İLE YAPILAN İHALELİ İŞLER İÇİN
     İŞVERENLERİN KAYITLARI İNCELENMEYEBİLECEK: 

Hatırlanacağı gibi, SSK tarafından 2004 tarihinde yayımlanan 16-318 Ek sayılı Genelgeye göre,  İhale konusu işlerin işverenlerin devamlı nitelikteki işyerlerinin sigortalıları ile yapıldığının ileri sürülmesi durumunda, bu hususun bizzat sigorta müfettişleri marifetiyle incelenecek işyeri kayıtlarından araştırılması  ve düzenlenecek rapor sonucuna göre işlem yapılması gerekmekte idi. Daimi işyeri işçileri ile yapılan işler için, işkolu kodu yapılan işe uygun olup olmadığına bakılmaksızın, müfettiş incelemesi yapılmadan  teminatın çözülmesi mümkün bulunmamaktaydı. Bu durum, bir yandan müfettişlerin iş yoğunluğuna ve gereksiz zaman israfına yol açarken, diğer yandan da çoğu kez işverenlerin mağduriyetlerine sebebiyet vermekteydi. Yapılan yeni düzenleme çerçevesinde bu uygulamaya kısmen son verilmiştir.

            Giriş bölümünde belirtilen yönetmelikle getirilen yeni değişikliğe göre, ihale konusu işlerle ilgili olarak  SGK tarafından yapılacak araştırma ve inceleme sonucunda, Kurama yeterli  işçilik bildirilmiş olduğunun veya Kurumca belirlenecek yöntemlere göre ilgili ünitece ihale konusu işin işverene ait devamlı işyeri işçileri ile yapıldığının anlaşılması halinde, işverenlerin ve varsa  taşeronların yasal defter ve belgeleri incelenmeyebilecektir.         

            İhaleli işlerin daimi işyerleri işçileriyle yapılan işlerle ilgili olarak, söz konusu Yönetmelikte yapılan bu değişiklik, fevkalade isabetli olmuştur. Yerinde ve doğru bir düzenlemedir. Ancak, anılan Yönetmelikte belirtilen “Kuruma yeterli işçilik bildirilmiş olduğunun anlaşılması halinde, işverenlerin defter ve belgeleri incelenmeyebilir..” şeklindeki müphem kalan ve yapılacak olan uygulamanın, yaratabileceği bazı tereddütlerin giderilmesi için “daimi işyerinin yeterli işçiliği”  bulunduğu nasıl ve hangi kriterlere göre tespit edileceğinin Kurum tarafından yeni bir iç genelge ile  açıklığa kavuşturulması gerektiği  kasındayım.  

            III-  EKSİK İŞÇİLİK PRİM BORCUNUN TECİL VE TAKSİTLENDİRİLMESİ:

Bilindiği gibi, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden veya ünitece yapılan araştırma işlemi yahut 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetki verilmiş serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen raporlardan ihale konusu işten dolayı yeterli işçilik bildiriminde bulunulmadığının anlaşılmasına ve söz konusu fark prim borcunun tahsil aşamasına gelmesine karşın ödenmemesi halinde, idare nezdindeki teminat nakde  çevrilemek suretiyle borç tahsil edilmekteydi.

Ancak, 13.03.2010 tarihinde yürürlüğe giren söz konusu Yönetmelikte yapılan yeni düzenlemeye göre, eksik işçilik farkından kaynaklanan borçlarının ödeneceğini beyan eden, ancak çok zor durumda bulunduğundan dolayı borçlarının tamamını tanınan süre içinde ödeyemeyecek durumda olan işverenlere, söz konusu borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine istinaden taksitler halinde ödeme imkânı getirilmiştir.

            5510 sayılı Kanunun 88. maddesinde, Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacakları hakkında 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörüldüğünden, yalnızca yasal ödeme süresi geçmiş borçların taksitlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Dolayısıyla, fark işçilikten kaynaklanan borçların yasal ödeme süresi sona ermemiş ise, bu borçların tecil ve taksitlendirilmesi mümkün bulunmadığından, borçlar muaccel hale geldikten, yani kesinleştikten sonra ancak  talepte bulunmak kaydıyla taksitlendirilebilecektir.

            III- 50.000 TL’YE KADAR OLAN BORÇLAR İÇİN TEMİNAT ALINMAYACAK: 

İhale konusu işten kaynaklanan borçları için 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden tecil ve taksitlendirme talebinde bulunan işverenlerin,

1- İhale konusu işten kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş borçları ile varsa diğer işyerlerinden dolayı tahakkuk etmiş yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının toplamının 50.000,00 TL’nin altında olması halinde, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine istinaden ayrıca teminat alınmayacaktır,

2- İhale konusu işten kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş borçları ile varsa diğer işyerlerinden dolayı tahakkuk etmiş  ve yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının toplamının 50.000,00 TL’nin üzerinde olması halinde, sadece ihale konusu işten kaynaklanan borcunun olması, dolayısıyla ihale konusu iş haricinde  tecil ve taksitlendirmeye dahil edilebilecek başkaca bir işyerinden borcunun bulunmaması halinde, teminat alınması gerekmeyen 50.000,00 TL. düşüldükten sonra, kalan tutarın yarısı kadar idare nezdinde teminatının bulunup bulunmadığına bakılacak ve bu tutarda veya üzerinde teminatın bulunduğunun anlaşılması halinde, ayrıca teminat alınmayacaktır. Aksi halde, zorunlu teminat tutarı ile idare nezdindeki teminat tutarı arasındaki fark kadar Kuruma  ilave teminat gösterilmesi gerekecektir.

Bu durumda, eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanacak prim borçları, 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine istinaden taksitlendirmiş olan işverenler, borçlarının tamamını ödemelerinden sonra ilişiksizlik belgelerini  alabileceklerdir..

            IV- SONUÇ:

Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu,  Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik  ve buna istinaden Kurum tarafından uygulamaya konulan 2010- 42 sayılı Genelge  ile getirilen yeni hükümler uyarınca;

1- İhaleli işler ile özel nitelikteki bina inşaatlarına ait eksik işçilik farkından  kaynaklanan ve Sosyal Güvenlik Kurumunca tanınan yasal süresi içinde borçlarının ödeneceğini beyan eden, ancak çok zor durumda bulunduğundan dolayı borçlarının tamamını bu süre içinde  ödeyemeyecek durumda olan işverenlere, bir defaya mahsus olmak üzere, 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine göre tecil ve taksitler halinde ödeme imkanı getirilmiştir.Taksitlendirme işlemi, her bir işyeri bazında değil, başvuruda bulunan işverenin aynı müdürlükte işlem gören tüm işyerleri dikkate alınmak suretiyle yapılacaktır Ancak taksitlerin süresinde ve düzenli olarak ödenmesi gerekir. Aksi halde alınmış olan teminatın nakde çevrileceği bilinmelidir.

2- İhale konusu olan işlerin, işverene ait  devamlı işyeri işçileri ile  yapıldığının ileri sürülmesi ve anlaşılması halinde, söz konusu iş için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılacak araştırma işlemi sonucunda yeterli işçilik bildirilmiş olduğunun anlaşılması halinde işverenlerin ve varsa taşeronlarının defter, kayıt ve belgeleri incelenmeyebilecektir.

3- Yapılan bu iki önemli düzenleme sonucunda bir yandan, prim borcu bulunan işverenlere, bu borçlarını  taksitler halinde ödeme imkanı sağlanmışken, diğer yandan de Kurumun, birikmiş olan alacağı daha kolay şekilde tahsil edilmiş olacaktır. 24.06.2010

                                                                                                             Ahmet Ağar

                                                                                                   Sosyal Güvenlik Müşaviri

Büklüm Sok. No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA
Tel: 0312- 4199369-4199374   Fax : 0312- 4199371
e-posta : ahmetagar@ahmetagar.com
e-posta : agarahmet@turmob.org.tr