ÇOK TEHLİKELİ İŞYERLERİNDE İŞVERENLERE 3 YIL SÜREYLE   
               İŞSİZLİK SİGORTASI PRİM TEŞVİKİ UYGULANMAKTADIR.
          

         I- GİRİŞ:

         Bilindiği gibi, 6645 sayılı Kanun ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen ek 4. maddesi hükmüne göre, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp 10 kişiden fazla çalışanı bulunan ve 3 yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde, 3 yıl süreyle  işsizlik sigortası prim teşviki uygulanacak ve işçinin sigorta primine esas kazancı üzerinden işveren prim payı olan %2 yerine, % 1 olarak ödenecektir.  

         Bu makalenin konusu, Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan ve Ondan Fazla Çalışanı Bulunan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı Teşvikinden Yararlanmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğe göre, işverenlerin %1 işsizlik sigortası prim teşvikinden yararlanma şartlarının neler olduğuna ilişkin açıklamalar olacaktır.

II- İŞSİZLİK SİGORTASI PRİM TEŞVİKİNDEN YARARLANMA ŞARTLARI:

1-    İşverenin, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 9. Maddesi kapsamında çok

tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri olması,

2-    İşverenin Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her ay toplam 10

kişiden fazla çalışanı bulunması,

3-    İşyerlerinde 3 yıllık süre boyunca ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş

kazasının meydana gelmemesi,

4-    İşyerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği

hizmetlerinin verilmesine ilişkin, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ya da İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar ile yapılmış bir sözleşmenin olması,

gerekmektedir.

            III- ÇALIŞAN SAYISININ HESAPLANMASI:  

          1- Çalışan sayısının hesabında, işveren tarafından Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan bütün işyerlerin 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi (SSK) kapsamında çalışan toplam sigortalı sayısı esas alınarak hesaplanır.

            2- Asıl işveren alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde alt işverenin çalışanları asıl işverenin toplam çalışan sayısına veya asıl işverenin çalışanları alt işverenin toplam çalışan sayısına dahil edilmez.

            3- İşyerinde çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilir.

            IV- TEŞVİKTEN YARARLANMA SÜRESİ:

            6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 10 kişiden fazla çalışanı bulunan işyeri için teşvikten yararlanma süresi, işyerinin yararlanmaya esas şartları sağladığı 3 yıllık süreyi takip eden takvim yılından geçerli olmak üzere 3 yıldır.

         Buna örnek olarak, teşvikten yararlanma şartları 2018 Ocak ila 2020 Aralık ayları arasında ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası meydana gelmeyen bir işyeri için, 2021 Ocak ayından başlanmak üzere 2023 Aralık ayına kadar 3 yıl süreyle işsizlik sigortası prim teşviki uygulanacaktır.

         Ancak, bu teşvikten yararlandığı 3 yıllık süre zarfında işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelmesi halinde takip eden aydan itibaren bu teşvik uygulamasına son verilecektir. İşverenler, belirtilen şartları tekrar sağlamaları ve talepte bulunmaları halinde bu teşvikten yeniden yararlanabilecektir.

         V- İŞSİZLİK SİGORTASI PRİM TEŞVİKİNİN HESAPLANMA ŞEKLİ:

         Belirtilen şartları sağlayan işverenler için işsizlik sigortası primi işveren payı, 3 yıl süreyle her ay için ilgili ayda SGK’ya bildirilen sigortalılara ilişkin prim ödeme gün sayısı dikkate alınmak suretiyle işçinin sigorta primine esas kazancı üzerinden işveren prim payı olan %2 yerine, % 1 olarak tahsil ödenecektir.

         Örnek olarak, teşvikten yararlanan bir işyerinde 2022 Ocak ayında 30 gün çalışan 20 sigortalı için aylık asgari ücret olan 5004,00 x 20 = 100.080,00 TL prime esas kazanç üzerinden bildirimde bulunulduğu varsayıldığında, bu 20 sigortalı için Ocak ayına ait bildirilen 100.080,00 Tl X %1 = 1000,80 TL işsizlik sigortası primi işveren hissesi olarak ödenecektir. 

         Bu kapsama giren işyeri işverenleri, 2022 yılında her bir sigortalı için aylık olarak en az 50,04 TL ile en çok 375,30 TL arasında olmak üzere işsizlik sigortası primi teşvikinden yararlanacaktır.  

           VI- TEŞVİK UYGULAMASININ SONA ERECEĞİ DURUMLAR:

Teşvikten yararlanılacak 3 yıllık süre zarfında aşağıda belirtilen durumlardan herhangi birinin meydana gelmesi halinde işsizlik sigortası prim teşvik uygulamasına son verilecektir.

1- İşyerinin tehlike sınıfının çok tehlikeli sınıftan tehlikeli veya az tehlikeli sınıfa dönüşmesi halinde tehlike sınıfı değişiklik tarihini takip eden ay başından itibaren,

2- Çalışan sayısının 10 ve altına düşmesi halinde, çalışan sayısının 10 kişinin altına düştüğü ayı takip eden ay başından itibaren,

3- İşyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazasının meydana gelmesi halinde, iş kazasına bağlı ölümün Bakanlıkça veya Kurumca tespit edildiği, sürekli iş göremezlikte ise sürekli iş göremezlik kararının verildiği tarihi takip eden ay başından itibaren,

4- İşyerinin İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin verilmesine ilişkin, hizmet sunucusu ile yapılmış bir sözleşmesinin olmaması halinde takip eden ay başından itibaren,

İşsizlik sigortası prim teşviki uygulamasına son verilecektir.

           VII- İŞSİZLİK SİGORTASI PRİM TEŞVİKİNDEN YASAKLAMA:

          Teşvikten yararlanan işverenlerden, ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazalarını bildirmeyenler ve geç bildirenlerin kapsama giren tüm işyerleri, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren eksik ödedikleri işsizlik sigortası işveren hissesi primleri 5510 sayılı Kanununun 89. Maddesinin 2. Fıkrası kapsamında gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir. Bu işverenler, iş kazasının tespit edildiği tarihi takip eden aydan itibaren 5 yıl süre ile işsizlik sigortası prim teşvikinden yararlanamayacaktır. 

VIII- SONUÇ:

           6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp 10 kişiden fazla çalışanı bulunan ve 3 yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde, 3 yıl süreyle işsizlik sigortası prim teşviki uygulanacak ve işçinin sigorta primine esas kazancı üzerinden işveren prim payı olan %2 yerine, % 1 olarak ödenecek ve bu teşvik, işverenler için çok önemli bir avantaj sağlamaktadır. Bunun devam etmesi için işyerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazasının meydana gelememesi gerekir.

            6645 sayılı Kanun ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda yapılan bir düzenlemeyle getirilen bu teşvikin temel amacı, özellikle işyerlerinde çok sıkça meydana gelen her yıl binlerce işçinin ölümüne neden olan iş kazalarının önlenmesi ve mümkün olduğunca asgari düzeye indirilmesidir.

          Çalışma yaşamı devam ettiği sürece, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını tamamen ortadan kaldırmak ve yok etmek elbette mümkün değildir. Ancak, Ülkemizde meydana gelen iş kazalarının % 80’inin, verilecek iş güvenliği eğitimleri ile ve alınacak çok basit önlemlerle önlenebileceği, herkes tarafından kabul edilen ortak bir görüştür.

Ülkemizde son yıllarda artarak meydana gelen iş kazaları, çalışma hayatının en önemli sorunlarından birisidir. İş Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin tespitlerine göre son iki yılda meydana gelen iş kazalarında, 2020 yılında 2.427 kişi ve 2021 yılında 2.170 işçi hayatını kaybetmiştir. Çalışanların maruz kaldığı iş kazaları ve bu kazalar sonucunda meydana gelen ölümler, gelişmiş ülkelere oranla oldukça fazladır. İş kazalarıyla ilgili yapılan araştırmalar, kazaların meydana gelmesinde çoğunlukla çalışanların birtakım kişisel özelliklerinin etkili olduğu, bunun yanı sıra makine, teçhizat ve çalışma ortamındaki hata ve eksikliklerin de kaza nedenleri arasında olduğunu ortaya koymuştur. İş kazalarının birinci derecede temel nedenleri, çalışanların güvensiz tutum ve davranışları ile işyerindeki güvensiz ortamlardan oluşmaktadır. İşverenlere verilen bu teşviklerin geri alınması, oldukça ağır cezai şartları içermektedir. Bu cezalara muhatap olunmaması için işverenlerin uygulamalarla ilgili çok daha dikkatli olmaları gerekmektedir. 

            İş kazalarını önlemeye çalışmak tüm işverenler için hem insani bir görev ve hem de yasal bir zorunluluktur. Bu insani ve yasal zorunluluğa tam uyulduğu takdirde işçi, işveren ve Ülkemizin de çok daha kazançlı çıkacağını belirtir, tüm çalışanlara ve işverenlere kazasız, sağlıklı ve başarılı çalışmalar dilerim.                                                                                 

                                                                                Ahmet Ağar  
                                                                   Sosyal Güvenlik Müşaviri

Büklüm Sokak No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA
Tel: 0312- 4199369  Fax: 0312- 4199371
e-posta: ahmetagar@ahmetagar.com

Web : www.ahmetagar.com