İŞVEREN SİGORTA PRİMİNE ALTI PUAN DAHA TEŞVİK İNDİRİMİ GELDİ                                                                        

                                                                                                           Ahmet AĞAR
                                                                                                 Sosyal Güvenlik Müşaviri
                                                                                 e-mail : ahmetagar@ahmetagar.com 

I-    GİRİŞ:

Bilindiği üzere, 6486 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5. maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 81. maddeye (i) bendi eklenerek yapılan düzenlemeye istinaden, Bakanlar Kurulunun 14.07.2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2013/74966 sayılı Karar ile belirlenen illerde, 10 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektöre ait işyerlerinde uygulanmak üzere, bütün işverenler için malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi işveren hissesinde uygulanmakta olan beş puanlık prim teşvikine ilave olarak, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanmak üzere altı puan daha ilave edilmek suretiyle sigorta primi teşviki ile ayrıca daha önce uygulanmayan, işverenlerin yurt dışındaki işyerlerine çalıştırılmak üzere yurt içinden götürülen sigortalılar için sigorta primine esas kazanç üzerinden ödenecek Genel Sağlık Sigortası primi  işveren hissesinin beş puanlık kısmının hazinece karşılanacağı hükme bağlanmıştır. 

Beş puanlık prim teşvikine ilave olarak getirilen altı puanlık prim teşvikinden kimlerin nasıl yararlanacağı,   kapsama giren üç ayrı bölgedeki iller ile yararlanma süresi bu makalenin konusu olacaktır. 

II- ON VE ÜZERİNDE SİGORTALI  ÇALIŞTIRAN İŞVERENLER İÇİN UYGULANACAK İŞVEREN HİSSESİ 

      SİGORTA PRİMİ TEŞVİKİ: 

On ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektör işyerlerine  uygulanmak üzere, 6486 sayılı Kanununla sigorta primine yapılan altı puanlık ilave teşvik indirimi ile ilgili olarak yapılan düzenlemede, ilave istidam yönünden herhangi bir düzenleme yapılmadığından, gerek Kanun hükmünün yürürlüğe girdiği 1/6/2013 tarihinden önce işe alınan ve sigortalılığı devam eden, gerekse bu tarihten sonra işe alınan sigortalıların tamamından dolayı yararlanılacaktır. Kural olarak 5 puanlık prim indiriminden yararlananlar, diğer şartların da varlığı halinde altı puanlık prim indiriminden de yararlanacaktır.  

            Buna göre; 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi teşvikinden, 30.05.2013 tarihli ve 2013/4966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sosyoekonomik gelişmişlik endeksi dikkate alınarak üç ayrı bölgeye göre tespit edilen ve aşağıdaki tabloda belirtilen yerlerde faaliyet gösteren işyerlerinden, 10 ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektöre ait işyerlerinde uygulanmak üzere, malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi işveren hissesinde uygulanmakta olan beş puanlık prim teşvikine ilave olarak, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanmak üzere altı puan ilave edilmek suretiyle sigorta primi teşviki ile ilgili uygulama, 01.01.2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden,  2013 / Ocak ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinden başlanmak üzere uygulanacaktır.  

Altı Puan ilave Sigorta Prim Teşviki Uygulanacağı  İller Şunlardır: 

         On ve üzerinde sigortalı çalıştırıldığının tespiti sırasında aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı tüm sigortalılar ile bu kapsamda, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar, sigortalı sayısının tespitinde dikkate alınacak, buna karşın aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ve zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler toplam sigortalı sayısı hesabında dikkate alınmayacaktır.

Yukarıda yazılı illerdeki işyerlerinde aynı işverene ait birden fazla işyerinin bulunması durumunda ise, asgari 10 sigortalı çalıştırma şartı, işyerlerinin her  biri  için ayrı ayrı değerlendirilecektir.   

Ayrıca, 10 sigortalının hesaplanmasında, taşeronu (alt işvereni) bulunan asıl işverenlerce 10 kişiden az sigortalı  çalıştırılmasına karşın, taşeronları tarafından çalıştırılan sigortalı sayısı ile birlikte toplam 10 ve üzerinde sigortalı çalıştırılması durumunda, hem asıl işveren ve hem de taşeronların sigorta primi teşvikinden yararlanmaları mümkün olacaktır.

 Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrası hükmü 01.01.2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden 2013/Ocak  ayına  ilişkin  aylık  prim  ve  hizmet belgesinden  başlamak  üzere  yukarıda  belirtildiği şekilde hesaplanmak suretiyle on (10)  ve üzerinde sigortalı çalıştıran işyerleri ilave 6 puanlık indirim kapsama girmektedir.

III- BÖLGELERE GÖRE ALTI PUANLIK İLAVE TEŞVİK SİGORTA PRİMİ UYGULANACAK SÜRE:

Sigorta  primi teşvikinden  yararlanılacak olan süre, işyerinin  faaliyette bulunduğu bölgeye göre farklı olup, 6486 sayılı Kanun hükmünün yürürlüğe girdiği  01.01.2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere  30.05.2013 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile ;

           -  (I) sayılı liste kapsamında olan illerde faaliyet gösteren işyerleri için, 31.12.2016 tarihine kadar   4 yıl süreyle,

-  (II) sayılı liste kapsamında olan illerde faaliyet gösteren işyerleri için, 31.12.2017

tarihine kadar  5 yıl süreyle,  

-  (III) sayılı liste kapsamında olan il ve ilçelerde faaliyet gösteren işyerleri için 31.12.2018 tarihine kadar 6 yıl süreyle,

sigorta primi işveren hissesi teşvik indirimi uygulanacaktır.

Diğer taraftan, bahse konu Kanun hükümleri 01.01.2013 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girdiğinden, 2013/Ocak ila 2013/Mayıs aylarına ilişkin olarak gerek kanun numarası seçmeksizin, gerekse 05510 kanun numarası seçilerek aylık prim ve hizmet belgesi düzenleyen işverenlerin sonradan, işyerinin faaliyette  bulunduğu bölgeye göre 46486, 56486, 66486 kanun numaralarını seçmek suretiyle aylık prim ve hizmet belgeleri düzenleyerek geriye yönelik olarak sigorta primi teşvikinden yararlanabileceklerdir.  

Geriye yönelik olarak ilave 6 puan prim teşvikinden yararlanabilmek için, daha önce yasal süresi içinde kanun numarası seçilmeksizin ya da 05510 kanun numarası seçilmek suretiyle Kuruma verilmiş aylık prim ve hizmet belgeleri için İPTAL,  46486, 56486, 66486 kanun numaraları seçilmek suretiyle ASIL nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenerek işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne kağıt ortamında verilmek  suretiyle  kapsama  giren  sigortalılardan  dolayı  geriye  yönelik  olarak  sigorta  primi teşvikinden yararlanılması mümkün olacaktır.

Bu durumda, işverenlerce sigorta primi teşvikinden geriye yönelik yararlanmak üzere 2013/Ocak ila 2013/Mayıs aylarına ilişkin I. Listedeki işyerleri için 46486, II. Listedeki işyerleri için 56486, ve III. Listedeki işyerleri için 66486 kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenerek Kuruma verilmesi halinde, Hazinece karşılanacak olan kısma ilişkin  geriye  yönelik  hesaplanacak  fark işveren hissesi sigorta primi tutarlarının,  işverenin Türkiye genelinde yasal ödeme süresi geçmiş  sigorta primi, işsizlik  sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarına ya da bu borçların 6183 sayılı  Kanunun 48.maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirilmiş veya ilgili kanunlar uyarınca yeniden yapılandırılmış ve tecil taksitlendirme/yapılandırma işlemlerinin devam ediyor olması halinde, taksitlendirme/yapılandırma işleminin iptalini gerektirmeyen yasal ödeme süresi geçmiş taksitlere/sigorta primlerine mahsup edilmesi,  yukarıda  belirtilen  nitelikte  borcun bulunmaması ve işverence talep edilmesi halinde ise cari ay prim borçlarına mahsup edilmesi ya da işverene iade edilmesi gerekecektir.

IV- İŞVERENLERCE YURTDIŞINA GÖTÜRÜLECEK SİGORTALILAR İÇİN UYGULANACAK BEŞ PUANLIK İNDİRİM:

Özel  sektör  işverenlerinin  yurt  dışındaki  işyerlerinde  çalıştırılmak  üzere 5510 sayılı kanunun 4. maddesinin  birinci  fıkrasının  (a)  bendi  kapsamında  sigortalı  olarak  yurt  içinden  götürülen sigortalılar için, 01.06.2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere prime esas kazanç üzerinden ödenecek genel sağlık sigortası prim oranının işveren  hissesine ait kısmından  beş  puanlık   kısmına  isabet  eden  tutar  Hazinece  karşılanacaktır. Buna göre sigorta primi teşvikinden yararlanılacak ilk aylık prim ve hizmet belgesi 2013/ Haziran ayına ilişkin belge olacaktır.

Genel Sağlık Sigortası  primlerinin  beş  puanlık  kısmının  Hazinece  karşılanabilmesi için, işverenlerin, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının  bulunmaması gerekmektedir. Ayrıca, çalıştırdıkları   sigortalılarla  ilgili  olarak  işverenler tarafından kanun uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde  Kuruma  verilmesi,  bu  sigortalılara  ilişkin  olarak  yatırılması  gereken  sigorta  primi tutarlarının Hazinece karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde işverenlerce ödenmiş olması şarttır. İşverenlerin  muaccel borçlarının bulunup bulunmadığı hususu ise, her bir işyeri bazında ayrı ayrı değerlendirilecektir. 

          Buna göre, uygulama, işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerleri bazında değil, sigorta prim indiriminden yararlanılacak işyeri bazında yapılacak olup, kapsama giren bir işverenin aynı veya farklı sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünde işlem gören birden fazla işyeri dosyasının bulunması halinde, genel sağlık sigortası primlerinde beş (5) puanlık prim indiriminden, muaccel sigorta primi, işsizlik  sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin  gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işyerlerinden dolayı yararlanılabilecek, buna karşın, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası  primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin  gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan işyerlerinden dolayı ise, (söz konusu borçlar ödenmediği sürece) bahse konu sigorta prim indiriminden yararlanılamayacaktır.

         Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ettiren ve taksitlendiren işverenler, taksitlendirme devam ettiği sürece bu bent hükmünden yararlanırlar.

V- HAZİNECE KARŞILANACAK İŞVEREN HİSSESİ SİGORTA PRİM TUTARININ HESAPLANMASI :

Sigorta primi teşvikinden, öncelikle 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen prime esas kazanç üst sınırına kadar olan kazançlar üzerinden hesaplanacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerinde 5 puanlık prim indirimi, ardından Bakanlar Kurulunca belirlenen ilave 6 puan prime esas kazanç alt sınırına kadar olan kazançlar üzerinden hesaplanacak işveren hissesi sigorta primi teşviki indirimi toplam %11 olacaktır.

VI- PRİM TEŞVİKİNDEN YARARLANAMAYACAK OLANLAR:

- 5335 sayılı Kanunun 30.maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri; 2886 sayılı Kanun ve 4734  sayılı Kanun hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri, 4734 sayılı Kanundan istisna olan alım  ve  yapım  işlerine  ilişkin  işyerleri,

-  Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlar,

- 3308 sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler,

- Harp  malulleri  ile  3713  ve  2330  sayılı  Kanunlara  göre  vazife  malullüğü aylığı alanlar,

beş puanlık sigorta prim indiriminden yararlanmaları mümkün bulunmadığından altı puanlık ilave prim teşvikinden de yararlanmaları mümkün olmayacaktır.

Ayrıca, yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde, işverenler bir yıl süreyle prim teşviki indiriminden yararlanamayacaktır. Teşvikten yersiz olarak faydalanıldığının tespiti halinde,  yararlanılan teşvik tutarı işverenden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.

           VII- SONUÇ :

6486 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5. maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 81. maddeye (i) bendi eklenerek yapılan düzenleme işverenlerin üzerindeki prim yükünü bir nebze de olsa hafifletecektir. Ancak bu indirim yukarıda belirtilen listedeki illerde 10 ve üzerinde işçi çalıştıran işverenleri kapsadığından Türkiye geneline şamil olmayacaktır. Dolayısıyla, haksız bir şekilde bu teşvikten yararlanmak üzere az da olsa bazı işyerlerinin sanal olarak bu illere taşınması gibi istenmeyen usulsüzlüklere yol açabilme ihtimalini beraberinde getirecektir. Bu nedenle, ilave 6 puan  sigorta primi işveren hissesi teşvik indirimi ile ilgili bu uygulamanın,  10 ve üzerinde sigortalı çalıştıran  ülke genelindeki tüm işyerlerinde uygulanmasının daha adil ve yeni istihdamın yaratılması için yararlı olacağı kanısındayız.           

Büklüm Sokak No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA

Tel: 0312- 4199369  Fax: 0312- 4199371

e-posta: ahmetagar@ahmetagar.com

Web : www.ahmetagar.com